Hükümetten YARSAV’a ittifak önerisi

KEMAL GÖKTAŞ
Adalet Bakanlığı’nın daha önce sık sık karşı karşıya geldiği YARSAV’a HSYK’ya üye seçimi konusunda ittifak önerdiği ortaya çıktı. Bakanlık müsteşarının ‘ülkücülerle ortak liste çıkarın’ önerisini YARSAV geri çevirdi. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) Kanunu’nun Adalet Bakanı’na geniş yetkiler veren düzenlemesini iptal etmesinin ardından gözler Eylül ayında yapılması beklenen HSYK üye seçimlerine çevrildi.

Anayasa’da yer aldığı için hükümetin değiştiremediği seçim yöntemi ile ilgili olarak bir süre önce dikkat çekici görüşmeler yapıldığı ortaya çıktı. HSYK üyelerinin geldiği kaynaklara göre Adalet Bakanı, Adalet Bakanı Müsteşarı, Türkiye Adalet Akademisi’nden bir temsilci ile hukukçu öğretim üyeleri ve avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca seçilen 4 üye olmak üzere 7 üyenin hükümet yanlısı olacağını hesap eden Adalet Bakanlığı, Yargıtay ve Danıştay’da çarşaf liste uygulamasını kaldırmıştı. Bakanlık kanadı, bu yolla Danıştay ve Yargıtay’da yapılacak seçimlerde kendisine yakın birer üye almayı hesaplıyor. Bu durumda Kurul içindeki destek bakımından 9 sayısına ulaşan Adalet Bakanlığı, çoğunluğu oluşturmak için geri kalan 3 üyeyle ilgili olarak yerel hakim ve savcıların seçeceği toplam 10 üyenin en az 3’ünü alması gerektiğini hesapladı. Ancak hakim ve savcılar arasındaki sayısal gücüne güvenmeyen Bakanlık, YARSAV’a (Yargıçlar ve Savcılar Birliği) ittifak teklif etti. Bakanlık müsteşarı ve müsteşar yardımcıları düzeyinde gerçekleşen görüşmelerde hükümet, YARSAV ve ülkücülerin ortak liste çıkarması önerildi. Ancak YARSAV kanadı bakanlığın HSYK’da çoğunluğu ele geçirmek üzere yaptığı bu ittifak önerisini kabul edilemez buldu.

İptal kararında hükümetin elini rahatlatan ayrıntı

AYM’nin HSYK Kanunu’na ilişkin iptal kararlarındaki bir detay hükümetin elini seçimlerde oldukça rahatlatacak nitelikte. Hükümet, yerel hakim ve savcılar arasında yapılacak seçime çarşaf listeyle gidilmesi halinde karşısında oluşacak ittifaklar nedeniyle Kurul’a hiç üye sokamama tehlikesi ile karşı karşıya bulunuyordu. Ancak AYM, çarşaf listeyi düzenleyen maddede kritik bir iptal kararı verdi ve hükümete yeni düzenleme yapması için 3 ay süre tanıdı. AYM, “Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarından seçilecek Kurul üyeliği için her üye, ancak bir aday için; birinci sınıf adlî ve idarî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilecek Kurul üyeliği için her hâkim ve savcı; kendi aralarından seçilecek asıl ve yedek üyelerin toplam sayısı kadar aday için oy kullanabilir” cümlesindeki “oy kullanabilir” ifadesinin iptaline karar verdi. AYM, kanunda boşluk doğmaması için iptal kararının gerekçeli kararın yayımlanmasından 3 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi. AYM kaynakları, iptal kararı ile birlikte cümlenin yüklemsiz hale geldiğine dikkat çekerek bu durumda bütün cümlenin iptaline karar verme imkanı varken bu yola gidilmediğini belirterek “Gerekçeli kararda, bu ifadenin iptaliyle çarşaf liste yerine tek bir adaya oy verilmesi sisteminin Anayasa’ya uygun olduğu” yorumu yapılabileceğini belirtti. Hükümet, 3 ay içinde yerel hakim ve savcılarla ilgili olarak çarşaf liste yerine tek bir adaya oy verilmesini sağlayan düzenleme yaparak ihtiyaç duyduğu 3 üyeyi kazanma yolunda önemli bir avantaj elde etti. AYM’nin ayrıca yargı derneklerini sıkıntıya sokan “HSYK üyeliği için 20 yıllık kıdem” şartını iptal etmesi de dikkat çekti. Ancak AYM, üyelik şartları Anayasa’ya düzenlendiği ve hiçbir kıdem şartı aranmadığı halde, iptal kararının yürürlüğe girmesini 3 ay erteledi ve böylece hükümete 20 yıl yerine yine uzun süreli bir kıdem belirleme olanağı verdi.

Haşim Kılıç Köşk’e aday olacak mı?

Anayasa Mahkemesi kulislerinde Anayasa Mahkemesi’nin son kararlarıyla gündeme gelen Başkan Haşim Kılıç’ın Cumhurbaşkanlığı adaylığı konusunda da çarpıcı iddialar konuşuluyor. Söz konusu iddialara göre, 30 Mart’ta yapılan yerel seçimlerden önce AKP’nin yüzde 40’ın altında bir oy alması halinde Haşim Kılıç’ın AKP’nin Cumhurbaşkanı adayı olmasına kesin gözüyle bakılıyordu. Seçim hesapları altüst etti Ancak AKP’nin yüzde 45 civarında oy almasının ardından Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın adaylığı güç kazanınca AYM Başkanı Haşim Kılıç devreden çıktı. Ancak Kılıç’ın kendisini 20 milletvekilinin aday göstermesi halinde güçlü bir aday olacağı ve ikinci tura kalması halinde de CHP ve MHP’nin oylarını alarak Köşk’e çıkma hesapları yaptığı belirtiliyor.