"Kaçınılmaz hata" denilen Roboski'de İstihbarat Başkanı'ndan sürpriz ifade: Kaçakçı olduklarını söyledim

"Hava harekatı kararı üzerine 2. Ordu Komutanı'na 'Karar yanlış, sonuçları vahim olur" dedim"

"Hava harekatı yapılacağı bilgisi geldikten sonra Ordu Komutanı evden karargaha geldi"

"Ordu Komutanlığı'nın kanaati ile hava harekatını planlayanların kanaati arasında çelişki vardı"

　

KEMAL GÖKTAŞ

Şırnak'ın Uludere ilçesinde (Roboski) çoğunluğu çocuk 34 kişinin savaş uçaklarınca bombalanarak öldürülmesi ile ilgili olarak soruşturma "kaçınılmaz hata" gerekçesiyle kapatılırken dönemin 2. Ordu Komutanlığı İstahbarat Başkanı Albay Aygün Eker'in ifadesinde grubun "kaçakçı olduğu" yönündeki değerlendirmelerini üstleriyle paylaştığı ortaya çıktı. Eker'in Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığı'na verdiği ifadede İHA'ların (insansız hava araçları) geçtiği görüntülerdeki kişilerin "kaçakçı olduğunu, ancak yanlarında terörist veya teröristlere ait malzeme olabileceği" yönünde bir değerlendirme yaptığını, 2. Ordu'nun da son ana kadar grubu sınırı geçtikten sonra yakalamak için hazırlık yaptığını söyledi. Eker, Genelkurmay'ın 2. Ordu Komutanlığı'na danışmadan hava harekatına karar verdiğini, oysa çok istisnai durumlar dışında 2. Ordu'ya danışılmadan hava harekatı düzenlenmediğini de söyledi. Eker, Roboski olayından sonra çok tartışılan ABD predatörü ile ilgili de bilgi verdi ve predatörün bölgeden geçtiği görüntülerin "kalitesiz olduğunu" söyledi. Genelkurmay'ın hava harekatına karar verildiğini 2. Ordu Komutanlığı'na iletmesinden sonra 2. Ordu Komutanı Servet Yörük'e kararın yanlış olduğunu ve sonuçlarının vahim olacağını söylediğini belirten Albay Eker, Ordu Komutanının "Genelkurmayın elinde kesin bilgiler olmaması halinde bu kararı vermeyeceğini" söylediğini anlattı.

Albay Eker'in 23 Aralık 2013'de Askeri Savcı Albay Ali Müjdat Eski tarafından alınan ifadesinde, 28 Aralık 2011 günü GİM'de (Görüntü İzleme Merkezi) İHA'nın (İnsansız Hava Aracı) gönderdiği görüntüleri Yarbay Taner Dündar, Harekat Kurmay Başykanı Tuğgeneral Halil Erker ile birlikte izlediklerini belirterek görüntüleri ilk kanaatinin "kaçakçı grup olabileceğine" dönük olduğunu söyledi. Eker, bulundukları bölgenin PKK'nın fiili kontrolünde olduğu da dikkate alındığında, PKK'nın bilgisi dahilinde bir faaliyet de olabileceğini, "bu kapsamda kaçakçılarla birlikte PKK'lıların ya da bunlara ait silah ve malzemenin bulunabileceğini" de değerlendirdiğini belirterek bu değerlendirmesini Kurmay Yarbaşkanı Tuğg. Halil Erkek'e ve Kurmay Başkanına anlattığını söyledi.

"Sınırdan içeri girince yakalansınlar"

Kurmay Başkanı'nın değerlendirmelerime katıldığını, ancak Jandarma Asayiş Kolordu Komutanı Korg. Yıldırım Güvenç'in görüntüleri terörist olarak değerlendirdiğini ve topçu atışı yapılmasını istediğini anlatan Eker "Kolordu Komutanının hangi gerekçelerle bu kanaate vardığına dair bir bilgi söylemedi. Topçu atışının da ne maksatla (imha, sındırma veya tespit) yapılmasının istendiğine ilişkin bir şey söylemedi" dedi.

GİM'de görüntüleri izlemeye devam ettiklerini ve "kaçakçı grubu olduğunu değerlendirip, sınırdan içeri girmelerini müteakip derhal yakalanmaları gerektiğini düşündüklerini" söyleyen Eker bunu Ordu Komutanına da anlattığını kaydetti.

Ordu Komutanı: "Bir daha sorulsun"

Bunun üzerine Ordu Komutanı'nın tümeni arayıp bir daha sorulmasını, isteklerinin devam etmesi halinde topçu atışı yapılması için teklifin Kara Kuvvetleri Komutanlığına gönderilmesini emrettiğini ve ayrıca onay gelmeden önce atış yapılmaması emrettiğini söyleyen Eker, Tümen Komutanı ve Asayiş Kolordu Komutanı'nın topçu atışı yapılmasında ısrar ettiklerini ifade etti.

Top atışı ile ilgili teklif yapıldıktan sonra da Harekat Kurmay Yarbaşkanı, Harekat Başkanı ve Kurmay Başkanı'nın grubun içeri girmesini müteakip yakalanması için gerekli planlamalar hakkında görüştüklerini anlatan Eker 2'nci Birleştirilmiş Hava Harekat Merkezinden Albay Ahmet Kazdal'a da telefonla "kaçakçılarla birlikte teröristler, ve teröristlere ait malzeme olduğu" değerlendirmesini ve Hava Kuvveti K.lığından bir taleplerinin olmadığını söylediğini de belirtti. Kurmay Başkanı ile 23. Jandarma Sınır Tümen Komutanı'nın da telefonda grubun sınırdan içeri girer girmez yakalanmasına ilişkin tedbirler alınması planlandıklarını söyleyen Eker, hatta helikopter kullanılması durumunda grubun sınırdan girer girmez dağılabileceği, bu yüzden helikopter faaliyetinde dikkatli olunmasının da ele alındığını söyledi.

ABD predatöründen "kötü görüntü" geldi

Albay Eker, Genelkurmay GİM'den Tuğgeneral Ali Rıza Kuğu'ya da "Bölgeye ilişkin çok fazla istihbari duyum olduğunu, bu nedenle kaçakçılarla birlikte terörist ve teröristlere ait malzeme olabileceğini söylediğini" anlattı. Kuğu'nun İHA'nın sınırı geçmesine müsaade ettiğini ve güneyden predatörü "ABD İHA'sı" bölgeye yönlendireceğini söylediğini anlatan Eker "Predatör de bölgeden görüntü aktardı. Bu görüntüleri 2'nci Ordu olarak 10-15 dakika gecikmeli olarak izledik. Bu görüntülerle İHA'nın aktardığı görüntüler arasında bir fark yoktu, hatta daha kalitesiz bir görüntü vardı. Predatörü Genelkurmay GİM sevk ve idare ediyordu" dedi.

Son emir: "Sınırdan girince yakalansınlar"

İlerleyen saatlerde topçu atışının iptal edildiğini söyleyen Eker son olarak Ordu Komutanının, "takip edilen grubun sınırımızı geçtikten sonra, Tümen Komutanlığına ait birliklerce yakalanması emrini ilettiğini" söyledi.

Hava harekatı 2. Ordu'ya soğuk duş olmuş

Bu aşamaya kadar ilk değerlendirmesinde değişiklik olmadığını ifade eden Eker, 20.30'da 2. Ordu Komutanlığına hava harekatının bildirilmesinden sonra yaşananları ise şöyle anlattı:

"Hava harekatı yapılacağı bilgisi geldikten sonra Kurmay Başkanı tarafından Ordu Komutanı karargaha davet edildi. Çünkü Ordu K.lıgının kanaati ile hava harekatını planlayanların kanaati arasında bir çelişki vardı. Bu aşamada GİM'dekiler olarak (Ben, harekat başkanı, harekat kurmay yarbaşkanı, kurmay başkanı, topçu başkanı vb.) hava harekatına karar veren makamın elinde bizim bilmediğimiz teyit edilmiş bir bilgi olduğunu düşündük. Ancak bize danışmamasını da yadırgadık, çünkü daha önceki tecrübelerimizde bu tür bir operasyon kararı alındığında Ordu'ya danışılmaması gibi bir durum genellikle olmamıştı. Şöyle ki topçu atışı yapma talebimiz üzerine hava harekatı düzenlenmesi söz konusu olmamıştı. Hatta hava harekatı isteklerimiz kabul edilmemişti. Ancak istisnai olarak yurt dışında yapılan hava harekatlarında Ordu'ya bilgi verilmediği de vakidir. Keza. bir hafta kadar önce ilk ısı kaynaklarının tespit edildiği bölgeye yakın koordinatlara Genelkurmay tarafından hava harekatı düzenlenmişti ve Ordu'ya bilgi verilmemişti."

"Karar yanlış, sonuçları vahim olur"

Ordu Komutanı GİM'e saat 21:30 civarında geldi. Kendisine yukarıda belirttiğim değerlendirmeleri arz ettim. Ayrıca alınan kararın yanlış olması halinde vahim sonuçların doğacağını söyledim. Bana, harekatın Ordu tarafından planlanmadığını, Genelkurmayın elinde kesin bilgiler olmaması halinde bu kararı vermeyeceğini belirtti. Bu çerçevede Genelkurmayın kararının hangi gerekçelerle alındığını daha fazla irdelemedik. Ordu Komutanı kendi seviyesinde başkalarıyla görüşmeler yaptı mı bilmiyorum. Görüşmelerimizde olayın Genelkurmayın inisiyatifiyle gerçekleştiği, bu nedenle sorumluluğu üstlenmesi gerektiği yönünde düşünceler beyan edildi.

Ne takipsizlik kararında ne Bakanlık savunmasında var

Genelkurmay Başkanlığı Askeri Savcılığı'nın Roboski'ye ilişkin takipsizlik kararında olayın "kaçınılmaz bir hata" olduğu savunulmuştu. Eker'in gruptakilerin kaçakçı olabileceğine ilişkin değerlendirmesine takipsizlik kararında yer verilmemesi ise dikkat çekti. Jandarma Sınır Tümen Komutanı Tümg. İlhan Bölük, Jandarma Asayiş Kolordu Komutanı Korg. Yıldırım Güvenç, 2. Ordu Harekat Kurmay Yarbaşkanı Tuğg. Halil Erkek ve 2. İstihbarat Analiz ve Değerlendirme Daire Başkanı Tuğg. Ali Rıza Kuğu ve Albay Eker'in şüpheli olarak sıralandığı kararda Albay Eker'in, 2. Ordu Komutanı Servet Yörük'e "İHA ekranında görüntü tespiti var. Tespitin yapıldığı bölge Haftanin Deresi Vadisi'nde terörist kamplarına yakın bir yer. Bölgede son dönemde terörist yoğunlaşması var. Fehman Hüseyin ile bazı terör örgütü mensuplarının telsiz kestirmeleri yapıldı. Bölgeye 21 Aralık günü hava harekatı ve 27 Aralık günü topçu atışı yapıldı. İstihbari bilgilere göre 21-30 Aralık arasında terörist saldırı bekleniyor" dediği belirtildi ancak Eker'in grubun "kaçakçı olduğu, ancak yanlarında terörist veya teröristlere ait malzeme olabileciği" yönündeki değerlendirmesinden hiç bahsedilmedi.

Takipsizlik kararına yapılan itiraz Hava Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Mahkemesi'nce reddedilince mağdur yakınları konuyu AYM'ye taşıdı. AYM'deki bireysel başvurulara ilişkin Adalet Bakanlığı'nın gönderdiği savunmada da Genelkurmay Başkanlığı'nın Bakanlığa gönderdiği yazı esas alındı. Savunmada ve yazıda da Eker'in grubun "kaçakçı olabileceği"ne ilişkin değerlendirmesine yer verilmemişti.