Paketle aktivistlere, gazetecilere cezaevi yolu

Kemal GÖKTAŞ
 Meclis'e sevk edilen 5. Demokratikleşme Paketi'ndeki düzenlemeler yeni soru işaretlerini beraberinde getirdi. Özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasına rağmen Terörle Mücadele Kanunu'nda öngörülen kritik soruşturma usullerinin Ceza Muhakemesi Kanunu'na aktarılması, artırımlı ceza ve infaz hükümlerinin devam etmesi nedeniyle 13 özel yetkili mahkemede uygulanan hukukun normal ağır ceza mahkemelerine taşınacağı yorumuna neden oldu.

GAZETECİLERE, AKTİVİSTLERE CEZAEVİ YOLU

Teklifte yer alan sürpriz düzenlemelerden biri de "suçu meslek edinen kişiler" için tutuklama nedenleri olmasa bile tutuklama kararı verilebilmesine ilişkin madde oldu. Normalde üst sınırı 2 yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilmiyorken bu kişiler işledikleri suçun üst sınır 2 yıldan az olsa bile tutuklanabilecekler. Bu hükme göre sürekli hırsızlık yapan biri de kolay tutuklanabileceği gibi bir yıl içinde birden fazla gösteriye katılan aktivistler de basit suç iddialarıyla tutuklanabilecek. Ayrıca yazdıkları haberler nedeniyle haklarında çok sayıda dava açılan gazetecilerin de "suç işlemeyi meslek edinen" kategorisinde tutuklanma riskiyle karşılaşabilecekleri belirtildi.

DOSYALAR TEVZİYE GİRECEK

Teklifte özel yetkili mahkemelerdeki soruşturmaların ilgili başsavcılıklara, davaların ise suçun işlendiği yerdeki ağır ceza mahkemelerine gönderileceğinin öngörüldü. Dosyaların gönderileceği ağır ceza mahkemeleri arasında Terörle Mücadele Kanunu'nda düzenlenen suçlara bakmakla görevli ihtisas mahkemelerinin öngörülmemesi nedeniyle hangi davanın hangi mahkemede görüleceği "tevzi" yoluyla, yani UYAP programının sırası gelen mahkemeye sevk etmesiyle belirlenecek. Yani özel yetkili mahkemelerdeki davalar, 81 ildeki 138 ağır ceza mahkemesine dağıtılmış olacak. Böylece özel yetkili mahkemelerin kaldırılması bir tabela değişikliğinden ibaret olmayacak.

HANGİ SAVCILAR SORUŞTURACAK?

Özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasıyla buralarda görev yapan hakim ve savcılar HSYK'ca 15 gün içinde başka mahkemelere gönderilecek. Terörle Mücadele Kanunu'nda düzenlenen suçlara hangi savcıların bakacağı ise Başsavcılar tarafından düzenlenen işbölümü çizelgelerine göre belirlenecek.

ÖZEL YETKİLİ GİTTİ AMA...

Teklifle, TMK'nın 10. maddesinde bulunan soruşturma izinleri ile ilgili hüküm CMK'ya taşındı. Buna göre darbe ve terör suçlarını işledikleri iddia edilen kamu görevlileri hakkında savcılar doğrudan soruşturma yürütmeye devam edecek. Sadece MİT görevlileri için Başbakan'ın izin vermesi şartı aranacak. Teklifte ağır ceza mahkelerine devredilen davalarda da soruşturma izni talep edilmeyeceği ve bu gerekçeyle durma veya düşme kararı verilemeyeceği hükme bağlandı. Böylece İlker Başbuğ başta olmak üzere Ergenekon ve diğer davalarda yargılanan asker ve kamu görevlileri hakkındaki davaların soruşturma izni alınması için duracağı beklentisi de boşa çıktı. TMK kapsamındaki suçlarda verilen cezanın yarı oranında artırılması ve daha ağır infaz koşullarına ilişkin düzenlemelere de dokunulmadı. TMK'nın terör tanımına ilişkin düzenlemelerinin büyük ölçüde devam etmesi nedeniyle özel yetkili mahkemeler kalkmış olsa bile bu suçlardaki özel yargılamalar, normal ağır ceza mahkemelerinde devam edecek.

BÜTÜN DİNLEMELER GEÇERSİZ HALE GELİR Mİ?

Teklifin yasalaşmasıyla, daha önce verilmiş mal varlığına el koyma, dinleme, gizli soruşturmacı görevlendirilmesi ve teknik takip kararları, teklifle getirilen kriterlerle yeniden değerlendirilecek. Böylece ağır ceza mahkemelerinin oybirliği ile yenilenmesine karar vermediği bütün tedbirler sona erecek. Bu hüküm, bundan önce hakim kararıyla yapılmış bütün dinlemelerin geçersiz sayılıp sayılmayacağı tartışmasına neden oldu. Usul hükümlerinin değişmesinin önceki usulle yapılan işlemleri geçersiz hale getirmeyeceği ilkesine göre bu düzenleme sadece hala devam eden dinleme ve diğer tedbir kararları açısından geçerli olacak. Yani soruşturma ve dava dosyalarına girmiş kayıtlar yeniden değenlendirilmeyecek. Sadece hala devam eden dinleme ve diğer tedbir kararları yeniden değerlendirilecek.