AYM'den bölüme göre adalet

KEMAL GÖKTAŞ

Anayasa Mahkemesi'nin Vakıfbank emeklilerinin maaşlarını düşüren düzenlemeye karşı açtıkları davaları etkisiz kılan yasa hükmüne karşı yapılan bireysel başvurularda birbirinden farklı kararlar verdiği ortaya çıktı. Durumu aynı olan iki emeklinin açtığı davada AYM 1. Bölümü, maddi zarar talebini reddederek sadece 5 bin TL manevi tazminata hükmederken AYM 2. Bölümü'nün ise maddi tazminat talebini kabul ederek 23 bin TL ödenmesine hükmettiği anlaşıldı. AYM Genel Kurulu da daha önce yasanın iptali istemiyle yapılan başvuruyu Anayasa'ya uygun bularak reddetmişti. Böylece AYM'den aynı konuda 3 farklı karar çıkmış oldu.

"Anayasa'ya aykırı değil"

Vakıflar Bankası emeklilerinin sosyal güvenlik kuruluşu olan “Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. memur ve Hizmetlileri Emekli Sandığı Vakfı”na ödedikleri yüksek primler ve işveren katkısı sonucu diğer emeklilerden daha yüksek emekli maaşı alırken yapılan yasal değişiklikle emekli aylık bağlama tavanı değişti. Böylece tavan en yüksek devlet memuru maaşından SSK tavanına indirildi. 2002 yılında hak kaybı yaşayan yaklaşık 3 bin emekli hukuk mücadelesine girişti. 2010’da nihai kararı veren Yargıtay Hukuk Genel Kurulu emeklilerin haklı olduğuna ve maaş artış farklarının kendilerine ödenmesi gerektiğine hükmetti.

Vakıfbank emeklileri bu karar üzerine seri davalar açarken bu defa 6111 sayılı torba kanunla davaları etkisiz kılacak bir hüküm getirildi. Açılan binlerce dava emeklilerin aleyhine sonuçlanmaya başladı. Torba Kanun’un ilgili hükmünün iptali istemiyle CHP’nin Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvuru ise Mayıs 2013’te sonuçlandı. Düzenlemenin iptal istemi AYM Genel Kurulu’nda 5’e karşı 12 oyla reddedildi.

"Anayasa'ya aykırı, 5 bin TL manevi tazminat"

Emeklilerden bazıları ise AYM'ye bireysel başvruu yapma yoluna gitti. Emekli Z.Ş., başvurusunda, 2002’den 2005 sonuna kadar emekli aylığında artış yapılmadığını, 2009’da iş mahkemesinde açtığı davada bilirkişinin 35 bin TL eksik ödeme yapıldığını hesapladığını ancak kanun değişikliği nedeniyle mahkemenin davasını reddettiğini ve Yargıtay’ın da bu ret kararını onadığını belirtti. Z.Ş., uğradığı maddi zararın karşılığı olan 60 bin TL ile 30 bin TL manevi tazminatın kendisine ödenmesini istedi.

AYM 1. Bölümü’nden, AYM Genel Kurulu kararının aksine, düzenlemesinin Anayasa’ya aykırı olduğu kararı çıktı.

Ancak AYM 1. Bölümü, düzenlemeyi “mülkiyet hakkının ihlali” olarak görmediği için başvurucunun maddi zaranının ödenmesine yer olmadığına hükmederek sadece 5 bin TL manevi tazminata hükmetti.

"23 bin TL maddi tazminat"

Buna karşılık AYM 2. Bölümü ise Y.M'nin açtığı davada, iş mahkemesinde yapılan ve davacının en az 43 bin TL alacaklı olduğunu belirterek bilirkişi incelemesine atıfta bulunarak "hakkaniyet temelinde belirlenen net 23 bin 200 TL'nin başvurucuya ödenmesine" karar verdi.

AYM 1. Bölümü'nün iş mahkemesindeki bilirkişi raporunu dikkate almamasına rağmen AYM 2. Bölümü'nün bu raporu dikkate alması nedeniyle hukuki durumları aynı olan 2 emekli ile ilgili çok farklı iki karar çıkmış oldu.