Başbakan Erdoğan'ın mahkum olduğu tazminatı "demokratikleşme" paketiyle devlet ödeyecek!

- BAŞBAKAN VE ESKİ BAKAN'IN CARGİLL TAZMİNATI DEVLETTEN

Kemal GÖKTAŞ
Yargıtay'ın, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve eski Bayındırlık ve İskan Bakanı Zeki Ergezen'in yargı kararlarına uymadıkları gerekçesiyle tazminat ödemesi gerektiğine ilişkin kararı üzerine Cargill davasının yeniden başladığı, ancak "demokratikleşme" paketi yürürlüğe girdiğinde davanın düşeceği ve tazminatı devletin ödemek zorunda kalacağı ortaya çıktı.
Bursa'da yaşayan Ali Arabacı, Yahya Şimşek ile Cevdet Altun, Gemlik'te Cargill Tarım San. Tic. AŞ’ye nişasta fabrikası kurmasına olanak tanıyan Başbakanlık Yüksek Planlama Kurulunun, imar planı değişikliğine ilişkin Bursa Valiliği İl İdare Kurulunun, inşaat ruhsatı verilmesine dair kararın iptali için dava açtı ve tüm kararların iptaline karar verildi. Bu dava devam ederken, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı davaya konu mevzi imar plan değişikliği yaptı. Bu imar değişikliği de yine mahkemece iptal edildi. Ancak bakanlık iptal edilen imar planını bir kez daha değiştirdi ve değişikliğe uygun yeni inşaat ruhsatı verdi. Ancak bu işlem de mahkemece iptal edildi. Ayrıca, tesise deşarj ve emisyon izin belgeleri verilmesine ilişkin Bursa İl Mahalli Çevre Kurulunun kararı da iptal edildi. Ancak fabrikanın yapılmasına engel oluşturan bu 4 iptal kararına rağmen Bakanlar Kurulu 5 Mayıs 2005'de fabrika alanını "Özel Endüstri Bölgesi" ilan etti. Davacıların bu karara açtığı davada Danıştay'ın verdiği yürütmenin durdurulması kararına karşın fabrika faaliyetine devam etti.

Bunun üzerine davacılar, 2005 yılında dönemin Gemlik Belediye Başkanı Mehmet Turgut, Bursa Valisi Oğuz Kağan Köksal, Büyükşehir Belediye Başkanı Hikmet Şahin'in yanı sıra Erdoğan ve Ergezen aleyhine manevi tazminat davası açtı. Başbakan Erdoğan mahkemeye gönderdiği savunmada, "ülke ekonomisi açısından çok önemli olan tesisin hukuka uygun şekilde faaliyette bulunmasının sağlandığını" savunarak davanın reddedilmesini istedi.

Mahkeme, davayı reddetti. Ancak Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, 2008 yılında, Bayındırlık Bakanlığı'nın iptal kararlarından sonra izinleri geri almadığı, verilen yargı kararlarına rağmen bizzat Başbakan Erdoğan tarafından imzalanmış olan 6 Haziran 2003 tarihli yazı ile fabrikanın işletilmesine devam edildiğine dikkat çekti. Daire bu gerekçelerle mahkeme kararını bozdu. Ancak mahkeme Başbakan ve Bayındırlık Bakanı yönünden bozma kararına direndi, davalı belediye bakımından ise davacılarının her biri için 3 bin TL manevi tazminata karar verdi.

2'YE KARŞI 41 OYLA BAŞBAKAN'A TAZMİNAT KARARI

Dosya Başbakan ve Bayındırlık Bakanı yönünden Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'na (HGK) gönderildi. HGK, 2009 yılında, Başbakan ve Bakan'ın yargı kararlarının yerine getirilmesi için üzerlerine düşen görevi yapmadıklarına dikkat çekerek tazminata karar verilmesi için mahkeme kararını bozdu. Karar, aralarında şimdiki Yargıtay Başkanı Ali Alkan'ın da olduğu 41 Yargıtay üyesinin oyuyla alınırken sadece 2 üye karşı oy kullandı.

MAHKEME, BAĞLAYICI KARARA UYMADI

Ancak HGK kararları bağlayıcı olmasına rağmen, Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi hakimi Nizamettin Keleş, 2011 yılında biten davada "Başbakan ve Bayındırlık Bakanının görevleri arasında inşaatların ruhsat işlerinin olmadığı" gerekçesiyle ret kararı verdi.

YARGITAY: TAZMİNATA HÜKMEDİLSİN

Davacılar ise hem kararı temyiz etti hem de hakim hakkında HSYK'ya suç duyurusunda bulundu. Kararın temyiz incelemesini yapan Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, bir yıl önce, HGK kararlarına uyulmasının zorunlu olduğunu belirterek mahkeme kararını bozdu. Kararda mahkemenin 5 davacı yararına ve davalılar aleyhine uygun bir miktar manevi tazminat takdir etmesi gerektiği belirtildi. Başlayan yeni yargılamada Keleş, HSYK'ya yapılan şikayeti gerekçe göstererek davadan çekildi. HSYK ise kararın hakimin takdir yetkisinde olduğunu belirterek Keleş hakkında soruşturmaya gerek görmedi.

TAZMİNATI DEVLET ÖDEYECEK

Halen devam eden dava ise demokratikleşme paketi yasalaştığında düşecek. Böylece Başbakan ve Ergezen tazminat ödemekten kurtulacak. Dava devlet aleyhine devam edecek ve çıkan tazminatı da Hazine ödemek zorunda kalacak. Adalet Komisyonu'ndan geçen yasa teklifinde "Mahkeme kararlarının süresi içinde kamu görevlilerince yerine getirilmemesi halinde de tazminat davası ancak ilgili idare aleyhine açılabilir” hükmü yer alıyor.