Havaalanında dayak odasına 7 bin 500 TL tazminat

KEMAL GÖKTAŞ

İstanbul 4. İdare Mahkemesi, İçişleri Bakanlığı'nın, haksız yere gözaltına alınan, kamerasız bir odada 3 dakika 38 saniye dövülen, sınır dışı edilerek 1 yıl Türkiye'ye giriş yasağı verilen Azeri insan hakları savunucusu avukat İntigam Aliyev'e 7 bin 500 TL manevi ve 600 TL maddi tazminat ödemesine karar verdi.



"Pasaportu düzgün ver" tartışması

Aliyev, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) Litvanya’daki bir toplantısına katıldıktan sonra, ülkesine gitmek için Atatürk Havalimanı’na geldi. Aliyev’in pasaportunu kontrol eden polis, pasaportu aşağı seviyeden uzatınca Aliyev pasaportu tutamadı ve pasaport masanın üzerine düştü. Polis “Pasaportunuzu normal alamıyor musunuz?” deyince Aliyev de “Siz normal vermediniz, ben de alamadım” dedi. Polis ise sinirlenerek “Alın pasaportunuzu ve gidin” diyerek pasaportu masaya vurdu. Aliyev, “Siz bana nasıl böyle davranırsınız?” deyince polis pasaportu zorla elinden aldı ve “Senin çıkışını iptal ettireceğim, biletin yanacak” dedi. Aliyev de polise, müdürlerini çağırmasını istedi. Bunun üzerine birkaç polis daha geldi. Aliyev’le tartışan polis, gelen polislere bir şeyler anlattı.

Polisin "Oğlan dediğin için özür dile" ısrarı

Polisler, Aliyev’in polise “amele oğlan” diyerek hakaret ettiğini iddia ettiler. Aliyev ise “amele” değil “memur oğlan” dediğini, Azerice’de “oğlan”ın “erkek ve adam” anlamına geldiğini söyledi ama polisler Aliyev'den özür dilemesi gerektiği konusunda ısrarcı oldu. Ancak Aliyev, yanlış bir şey söylemediğini belirtince “kamu görevlisine hakaret” ettiği iddiasıyla kelepçeleyerek gözaltına aldılar. Bir gün gözaltında tutulan Aliyev hakkında “sınır dışı” ve 1 yıl Türkiye’ye giriş yasağı kararı verildi.

Memura hakaret ve direnme davası

Aliyev, ülkesine dönünce darp raporu aldı ve avukatları aracılığıyla polislerden şikayetçi oldu. Aliyev, gözaltında "dövüldüğünü, yumruklandığını, elleri kelepçeli alanda dolaştırıldığını ve kelepçelerin uçağa binmesine birkaç dakika kala açıldığını" belirtti. Soruşturmada incelenen kamera görüntülerinde de Aliyev’in kamera olmayan bir odaya sokulduğu ve bu odadan 3 dakika 38 saniye sonra hırpalanmış ve üstü dağılmış şekilde çıkarıldığı, yakasından tutularak sürüklendiği görüldü. Bu görüntülere rağmen Bakırköy Başsavcılığı polislere takipsizlik kararı verdi. Karara ağır ceza mahkemesinde yapılan itiraz da reddedildi. Savcılık, Aliyev hakkında ise "memura hakaret ve direnme" suçlarından dava açtı.

Mahkeme: "Nezaketsiz ve güleryüzlü olmayan davranışlar..."

İşin peşini bırakmayan Aliyev, hakkında verilen sınır dışı etme kararını açtığı davayla iptal ettirdi. Aliyev, ayrıca "haksız yere gözaltına alındığı, dövüldüğü ve sınır dışı edildiği" için İçişleri Bakanlığı aleyhine 5 bin TL maddi, 30 bin TL manevi tazminat istemiyle dava açtı.
4. İdare Mahkemesi Başkanı Sebahat Turan ile üyeler Öztan Artar ve Muharrem Başkaya'nın verdiği kararda "Aliyev'in kelepçelenerek kamera olmayan bir odaya götürüldüğü, 3 dakika 38 saniye sonra kıyafetlerinin şekli bozulmuş şekilde odadan çıkarıldığı, o geceyi muhafaza altında geçirdiği için 2. kez uçak bileti almak zorunda bırakıldığı" belirtildi.
Pasaport kontrolünde memur ile Aliyev arasında kişisel bir sorun ortaya çıktığı, bu sorunun sadece pasaportu düzgün, nezaketli, saygılı, güleryüzle alıp-verememekten kaynaklandığı belirtilen kararda "Sonrasında iki tarafın da nezaketten ve saygıdan uzak davranışları sonucu sorunun büyüdüğü fakat, ne kadar sorun büyüse de davacıya kelepçe takıp bir gece
özgürlüğünü kısıtlayacak kadar ve davacıyı yakalamayı gerektirecek hallerin bulunmadığı" kaydedildi. Kararda, Aliyev aleyhinde 'görevi yaptırmamak için direnme' suçundan açılan davada beraat kararı verildiğine dikkat çekilerek maddi ve manevi tazminata hükmedilmesi gerektiği belirtildi.

İdarenin kusuruna 8 bin 100 TL tazminat

Mahkeme, Aliyev'in almak zorunda kaldığı 600 TL. tutarındaki 2. uçak biletinin bedelinin ödenmesine karar verdi. Kararda manevi tazminat talebiyeli ilgili olarak da "Zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi gerekmekte ise de miktarın aynı zamanda idarenin kusurunun ağırlığını ortaya koyacak bir oranda olması gerekmektedir" denildi. Kelepçe takılması, bir gece gözaltına kalması ve yaşadığı diğer sıkıntılar nedeniyle davacının mağdur edildiği belirtilen kararda ancak sorunların "kendisinin davranışlarıyla da büyümesine yol açtığı" dikkate alınarak 7 bin 500 TL manevi tazimanata karar verildi.