CUMHURBAŞKANI, BAŞBAKAN VE BAKANLAR KURULU'NUN İMZASIYLA RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANAN İNSAN HAKLARI EYLEM PLANININDA GÖSTERİ HAKKI, POLİS ŞİDDETİ, İNTERNET, ASKER İNTİHARLARI, KADINA KARŞI ŞİDDET, DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ, HASTA MAHKUMLAR GİBİ TEMEL İNSAN HAKLARI KONULARINDA ÇARPICI DÜZENLEMELER YAPILACAĞI BELİRTİLDİ
- İZİNSİZ DE OLSA BARIŞÇIL GÖSTERİLERE MÜDAHALE EDİLMEYECEK!
- İNTERNET YASASI'NIN DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ SINIRLAYAN HÜKÜMLERİ GÖZDEN GEÇİRİLECEK
* TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞLERİ KANUNU DEĞİŞTİRİLECEK
* ORANTISIZ MÜDAHALEYİ ÖNLEYECEK YASA DEĞİŞİKLİĞİ YAPILACAK
* İZİNSİZ DE OLSA BARIŞÇIL GÖSTERİLERE MÜDAHALE EDİLMEYECEK
* SOMUT VE YAKIN TEHLİKE YOKSA GÖSTERİLER YASAKLANMAYACAK
* POLİSİN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ SINIRLANACAK
* ORANTISIZ MÜDAHALEDE BULUNAN POLİSLERİN YARGILANMASI SAĞLANACAK
* MAHKEMENİN TAHLİYE KARARI VERDİĞİ MAHKUM, BÜROKRATİK İŞLEMLER İÇİN CEZAEVİNE GÖTÜRÜLMEDEN DURUŞMA SALONUNDA ÖZGÜR KALACAK
* DAVANIN GÖRÜLME HIZI, HAKİMLER İÇİN PERFORMANS KRİTERİ OLACAK
Kemal GÖKTAŞ
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin İhlallerinin Önlenmesine İlişkin Eylem Planı, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve bütün bakanların imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlandı. Planda özellikle Gezi eylemleri sırasında gündeme gelen, polis şiddetinden kaynaklanan ölümlerin önlenmesi için yasa değişikliklerinin yapılacağı ve son değişikliklerle büyük tartışma yaratan internet yasasında, düşünce özgürlüğünü sınırlayan düzenlemelerin gözden geçireleceğinin vaat edilmesi dikkat çekti.
KOZMİK VİCDAN
"Son yarım asra sığan uluslarüstü ve uluslararası kurumsallaşması ışığında 'insan hakları hukuku' insanlığın 'kozmik vicdan'ı haline gelmiş bulunmaktadır" denilen sunuş yazısında Türkiye'nin AİHM'de 2013 yılında aleyhine başvuru yapılan ülkeler sıralamasında 5. olduğu, ancak 2 bin 639 ihlal kararı ile AİHM'nin hakkında en çok ihlal kararı verdiği ülke durumunda olduğu belirtildi. Eylem planının ihlale neden olan sorunların ortadan kaldırılması amacıyla hazırlandığı belirtilerek 14 ana amaçtan oluşan ve kısa-orta ve uzun vadeli hedefleri olan planın gerçekleşme durumu hakkında Adalet Bakanlığı tarafından Başbakanlığa yıllık rapor sunulacağı belirtildi.
Eylem planında yer alan hedeflerden bazıları şöyle:
ASKER İNTİHARLARI: İntihar riski taşıyan askerlerin etkili bir şekilde belirlenmesi ve tedbirlerin alınması için TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği ve Askerlik Kanunu'nda değişiklik yapılacak. Askerde akıl hastalığı ortaya çıkan ve intihar edeceğinden şüphelenilen askerlerden sorumlu olanlara ilişkin mevzuat değişecek. İntihar olaylarında ihmali bulunan yetkililerin etkin bir şekilde yargılanmaları sağlanacak. Asker ölümlerinde soruşturmaların etkili yürütülmesi sağlanacak.
BARIŞÇIL GÖSTERİLERE MÜDAHALE EDİLMEYECEK:
Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu AİHM içtihatları doğrultusunda gözden geçirilecek. Bildirimsiz ve barışçıl gösterilere müdahalelere ilişkin AİHM içtihatlarında belirlenen standartlar konusunda kolluk görevlileri arasında farkındalık arttırıcı eğitimlere devam edilecek. Toplantı ve gösteri yürüyüşleri, "kamu düzenini bozacak bir suç işleneceğine dair açık, somut ve yakın bir tehlike olmaması" halinde yasaklanmayacak. Bunun yerine AİHM içtihatlarına uygun alternatif önlemler alınacak. Toplantı ve gösteri yürüyüşleri ile yakalama ve gözaltına alma sırasında kesinlikle gerekli olduğunda ve orantılı bir şekilde güç kullanılması için kanunlarda değişiklik yapılacak. Orantısız güç kullanmak suretiyle ölüme ve yaralamaya neden olduğu iddia edilen kolluk görevlileri hakkında AİHM içtihatları doğrultusunda etkin adli ve idari soruşturma yapılmasında karşılaşılan sorunların kaldırılması için çalışmalar yapılacak.
POLİSİN ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ: Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu ile diğer mevzuat AİHM içtihatlarına uygunluğu açısından gözden geçirilecek ve gerekirse değişiklik yapılacak. İhtiyaç duyulduğu takdirde bu konuya ilişkin farklı kanunlarda bulunan hükümler tek bir kanun altında toplanacak. AİHM içtihatları doğrultusunda, yalnızca şartları oluştuğunda ve orantılı bir şekilde zor ve silah kullanılmasını sağlamak amacıyla, ilgili kolluk görevlilerine eğitim verilecek. Zor ve silah kullanmanın şartlarını belirleyen bir uygulama rehberi oluşturulacak.
İŞKENCE VE YARGISIZ İNFAZ: İşkence ve kötü muamele nedeniyle devlet tarafından ödenen tazminatların, bu suçların failinden veya soruşturmayı gereği gibi yapmayan kamu görevlisinden tahsili için rücu yolunun etkili ekilde kullanılması için mevzuat değişikliği yapılacak. Kamu görevlilerinin sorumlu olduğu iddia edilen her türlü ölüm, yaralama, işkence ve kötü muamele olayında soruşturma prosedürüne ilişkin mevzuat AİHM standartları doğrultusunda gözden geçirilecek. Kamu görevlilerinin yürüttükleri hizmetleri de olumsuz etkilemeyecek şekilde gerekli değişiklikler yapılacak. İşkence ve kötü muamele suçlarını soruşturacak savcıların iş bölümü ile belirlenmesi için genelge çıkarılacak. İşkence ve kötü muamele suçlarını soruşturmakla görevli savcılara yönelik bir el kitapçığı hazırlanacak. Kolluk görevlileriyle ilgili ihbar ve şikayetlerin tek elden değerlendirilmesi amacıyla Kolluk Gözetim Komisyonu kurulmasına ilişkin tasarısı kanunlaşacak.
İNTERNET YASASI GÖZDEN GEÇİRİLECEK: "İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yolu ile İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun"un düşünce ve ifade özgürlüğünü sınırlayan hükümleri gözden geçirilecek ve bu konuda uygulamada farkındalığı artırıcı faaliyetler yapılacak.
AİLE İÇİ ŞİDDET: Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun'un etkin uygulanması için önlemler alınacak.
Bu suçların etkin soruşturulması ve kısa zamanda önlemlerin alınması amacıyla, nüfusu belli bir yoğunluğun üzerindeki şehirlerdeki Başsavcılıklarda özel bürolar kurulacak.
HASTA TUTUKLULAR: Mahkumların fiziksel ve psikolojik muayenelerinin periyodik olarak etkili şekilde yapılacak ve gerekli tedavi imkânları sağlanarak durumlarına uygun ortamda barındırılacak.
ADLİ KOLLUK: Soruşturmaların hızlı ve etkin şekilde tamamlanması amacıyla adli kolluk sisteminde aksayan yönler konusunda çalışmalar yapılacak.
KADIN HEKİM TALEP HAKKI: Adli muayenelerde kadın hekim talep etme hakkının, işkence veya kötü muamele mağduru kadınlara hatırlatılması zorunlu hale getirilecek.
ADLİ MUAYENELERİN KAYDI: İşkence ve kötü muamele iddialarına ilişkin soruşturmalarda muayenelerin teknolojik araçlarla kayıt altına alınması yaygınlaştırılacak. Bu kayıtlar özel hayatın gizliliğini ihlal etmeyecek şekilde korunacak.
TUTUKLAMA: Tutuklama tedbirinin ancak zorunlu hallerde uygulanması için yapılan yasa değişikliklerinin etki analizi yapılacak. AİHM içtihatlarında belirlenen standartlar doğrultusunda tutuklama kararlarının gerekçelendirilmesi ve adli kontrol uygulanması hakkında hâkim ve savcılar ile adaylarına yönelik farkındalık arttırıcı faaliyetler düzenlenecek.
CEZAEVİNDEN DEĞİL MAHKEMEDEN TAHLİYE: Yargılama sırasında mahkeme tarafından serbest bırakılan kişilerin, duruşma bitiminde derhal serbest bırakılması sağlanacak.
"DAVANIN HIZI" PERFORMANS KRİTERİ: Yargı mensuplarının performans denetiminde davaların makul sürede bitirilmesi kriter olarak dikkate alınacak.
DEVLET SIRRI: Gizli olduğu gerekçesiyle mahkemelere bilgi ve belge verilmemesi ile idarece sunulan gizli ibareli belgelerin davacı tarafa tebliğ edilmeksizin karar verilmesi sorunu ortadan kaldırılacak. Devlet Sırrı tasarısı kanunlaşacak.
DİNLEME, ARAMA: Arama, el koyma ve iletişimin denetlenmesine ilişkin mevzuat AİHM ictihatları doğrultusunda gerekirse değiştirilecek.
HAKARET SUÇU VE 301. MADDE: İfade ve medya özgürlüğünü kısıtlayan hükümler gözden geçirilerek AİHM içtihatları doğrultusunda yeniden düzenlenecek. "Hakaret" ve "Cumhurbaşkanı'na hakaret" suçlarını düzenleyen maddeler AİHM standartları ile uyumlu hale getirilecek. TCK'nın 'Türklüğü aşağılama' suçunu düzenleyen 301. maddesi AİHM'e uyum amacıyla gözden geçirilecek.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder