Danıştay üyesi: "Alkol tüketmek temel hak ve özgürlüklere girmez"

KEMAL GÖKTAŞ
Valiliklerin il genelinde “keyfi” olarak uyguladıkları  alkollü içki yasağına, Danıştay vize vermedi. Danıştay 10. Dairesi, Afyonkarahisar Valiliği’nin “açıktan alkol almanın ve alkol satışının yasaklanmasına ilişkin” kararına karşı açılan davada yerel mahkemenin verdiği iptal kararını onadı. Danıştay kararına göre il genelinde açıkta alkol almanın ve satışı yasaklanamayacak, ancak “kamu düzeni ve güvenliğini bozan durumlarda” belirli bölgeler için yasak kararı alınabilecek.  Oyçokluğu ile alınan Danıştay kararına muhalefet şerhi yazan üye Ali Ürker, “açıkta alkollü içki tüketimi ve satılmasının, Anayasanın koruma altına aldığı temel hak ve özgürlüklerden hiçbirine girmediğini” savundu.



İptal kararı onandı

Danıştay, Afyonkarahisar İdare Mahkemesi’nin bu şehirde yaşayan bir vatandaşın açtığı davada 2013 yılında verdiği iptal kararına Afyonkarahisar Valiliği’nin yaptığı temyiz başvurusunu sonuçlandırdı. Danıştay 10. Dairesi, Valiliğin yasak kararının Anayasa’nın 13. maddesindeki “yasallık ilkesine” aykırı olduğu ve hak ve özgürlüklerin özüne müdahale edilemeyeceğine ilişkin gerekçelerini yerinde buldu. Kararda “Açıkta alkol tüketilmesinin ve satışının, belirli bir yerde kamusal düzeni ve güvenliği bozan durumlara yol açtığına ilişkin tespitlere dayanmaksızın ve belirli bir yer ya da bölge ile sınırlı kalmaksızın tüm il sınırları içerisinde yasaklanmasının ölçülülük ilkesine aykırı olduğu açıktır” denildi. Yani alkol yasağı kararının bir anlamda “keyfi” olduğuna hükmetti.

“Alkol, özgürlük değil”

Danıştay kararı 1’e karşı 4 oyla alındı. Karara muhalefet eden üye Ali Ürker karşı oy yazısında “Anayasa’nın 58. maddesinde yer alan “Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden ve benzeri kötü alışkanlıklardan korumak  için gerekli tedbirleri alır” hükmü de alkol tüketiminin özendirilmesini önleyici birtakım tedbirler almanın idarenin görevi olduğu açıkça vurgulanmaktadır” diye yazdı. Ürker, mahkeme kararında açıkta alkol “satılması” konusunun irdelenmemesine rağmen, Valilik kararının açıkta alkol “satılması” hususunu da içeren hükümlerinin de iptal edilmesinin açıkça hukuka aykırı olduğunu savundu. Ürker açıkta alkollü içki tüketimi ve satılmasının, Anayasanın koruma altına aldığı temel hak ve özgürlüklerden hiçbirine gerek lafzen gerekse içerik olarak girmediğini de savunarak şöyle devam etti:
“Anayasanın 13. maddesinin dava konusu kararın iptaline dayanak olarak esas alınmasında isabet bulunmamaktadır. Aksine, gençliğin korunması başlıklı Anayasanın 58. maddesinde yer alan ‘Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden ve benzeri kötü alışkanlıklardan korumak  için gerekli tedbirleri alır’ hükmü de alkol tüketiminin özendirilmesini önleyici birtakım tedbirler almanın idarenin görevi olduğu açıkça vurgulanmaktadır.  Gelişmiş ülke uygulamalarına bakıldığında da dava konusu kararın açıkta alkol tüketimi ve satışını yasaklamış olduğu park, bahçe, ibadethane, sokak, meydan, turistik alanlar ve benzeri kamuya açık alanlarda idareler tarafından açıkta alkol tüketimi ve satışına bir takım yasaklar ve sınırlamalar getirildiği görülmektedir.”

Tüm ilde yasaklanmıştı

Afyonkarahisar Valiliği 2012 yılında “merkez ilçe sınırları içerisinde, kamunun istifadesine açık park, bahçe ve üzerinde tesis bulunmayan açık alanlarda veya meskun mahallerde, karayollarında, umuma mahsus yerlerde, umuma mahsus park ve bahçelerde, ören yeri gibi alanlarda, her çeşit taşıma araçlarının içinde açıkta alkol içilmesi veya satışının yasaklanmasına” karar vermişti. Kararda gar, otogar, meydan, cadde, sokak, tarihi ve kültürel mekanlar, ibadethane, terk edilen yapılar, inşaatlar, banka ATM'leri, köprü altları, mezarlıklar, gezinti yerleri, içerisinde çeşitli iş yerleri bulunan iş hanı, merdiven boşlukları ve boş alanlarında” alkollü içeceklerin içilmesinin de yasaklandığı belirtilmişti. Tarihi ve kültürel yerler, şehitlikler, mezarlıklar, ibadethaneler, ören yerleri gibi mekanlar, mevzuatla içkili yer ruhsatı verilmesinin bile önüne geçildiği gar, otogar gibi belli alanlarda alkol tüketimine kısıtlama getirilebileceği ifade edilen kararda bu kısıtlamaların tüm ili kapsayacak şekilde getirilemeyeceği, belirtilerek iptale karar verilmişti.
Isparta Valiliği de yasaklamıştı
Danıştay kararı, diğer illerde uygulanan “alkollü içki yasağı” kararlarında da emsal olabilecek. Afyon Valiliği’nin ardından, Isparta Valiliği de il genelinde “açık alanlarda” alkollü içki tüketimini yasaklamıştı.