Kamu görevlilerinin yargılanmasında "reddi hakim" krizi

KEMAL GÖKTAŞ

Danıştay, üst düzey kamu görevlileri hakkındaki soruşturma izni talepleri ile ilgili nihai kararları veren 1. Daire'de reddi hakim talebinde bulunulamayacağını bildirdi. Danıştay, Yargıçlar Sendikası Başkanı Ömer Faruk Eminağoğlu'nun davalık olduğu Danıştay 1. Daire üyesi Galip Tuncay Tutar'ın sendikanın tüzel kişiliği ile ilgili başvurusuna ilişkin karar veren heyette yer almasının kanuna uygun olduğunu bildirdi. Karara tepki gösteren Eminağaoğlu ise "Bu karara göre Danıştay 1. Dairesinde görevli biri kendisinin, eşinin, ailesinin, babasının bile davasına bakabilir sonucu çıkıyor" dedi.

　

Eminağaoğlu başvurdu

Yargıçlar Sendikası Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu, 2008 yılında, tüm Türkiye'deki telefon, internet vb iletişimin izlenmesi kararları nedeniyle dönemin Adalet Bakanlığı bürokratları hakkında suç duyurularında bulundu. Eminağaoğlu, dönemin Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanı Ramazan Akyürek'in talebiyle ve mahkeme kararıyla yapılan izlemelere ilişkin kanun yararına bozma yoluna gitmeyen, ancak jandarmanın aldırdığı kararlara karşı bu yola giden dönemin Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürü Galip Tuncay Tutar'ın da aralarında olduğu bürokratlar soruşturma izni verilmemesi kararlarını da yargıya taşıdı. Eminağaoğlu, açtığı davalar sürerken, bu defa Yargıçlar Sendikası'nın kuruluş için verdiği dilekçeyi işleme koymayan ve sendikanın tüzel kişilik kazanmadığı ve sendika kodu verilemeyeceği yolunda işlem yapan Çalışma Genel Müdürü ve Ankara Vali Yardımcısı hakkında "sendikal hakların engellenmesi" iddiasıyla suç duyurusunda bulundu. Savcılık Genel Müdür için Bakanlıktan, Vali Yardımcısı için de Vali'den soruşturma izni istedi. Ancak her iki makamdan da soruşturma izni çıkmadı. Bunun üzerine Eminağaoğlu, soruşturma izni verilmemesi kararlarına karşı genel müdür için Danıştay 1. Dairesi'ne, vali yardımcısı için de bölge idare mahkemesine başvurdu. Danıştay 1. Dairesi Eminağaoğlu'nun talebini reddetti.

Eminağaoğlu, Genel Müdür için Danıştay'a yapılan başvurudan sonra Danıştay 1. Daire üyesi Tutar ile aralarında devam eden bir dava bulunduğunu belirterek Hukuk Muhakemeleri Kanunu doğrultusunda "ret sebepleri" bulunduğu gerekçesiyle Danıştay'a başvurdu. Başvuruda, Tutar'ın "kararda yer almaması gerekirken, b.u karara katılması neticesinde meslek kuralları ve yargı etiği ilkelerini ihlal ettiğini, hakkında hukuksal gereğinin yapılmasını" talep etti.

"Yargısal işlem değil, ret sebepleri uygulanmaz"

Ancak Danıştay'dan Eminağaoğlu'na şaşırtıcı bir yanıt geldi. Genel Sekreter Yardımcısı Ömer Faruk Ateş tarafından verilen yanıtta üst düzey kamu görevlileri hakkındaki soruşturma izni kararlarına karşı yapılan başvuruları karara bağlamakla görevli Danıştay 1. Dairesi'nin yargısal değil, "idari" bir işlem yaptığı belirtilerek şöyle denildi:

"Hakimin davaya bakmaktan çekinmesi veya reddine ilişkin kurallar ortada usul hükümlerine uygun olarak açılmış bir davanın bulunması halinde işletilebilir. Kanunlarla yer alan hakimin reddi ve çekinmesi müessesesi, yorum ve kıyas yoluyla 4483 sayılı Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanunun uygulamasında idari kararlar veren mercilerde görev yapan yargı mensupları hakkında verdikleri idari kararlar nedeniyle uygulamaya konulamaz. Aksi takdirde, yasa koyucunun düzenlemediği bir alanda onun yerine kural koymak sonucu doğar. Danıştayın idari dairesi olan Birinci Dairenin üyeleri hakkında da uygulanması mümkün değildir."

Yazıda bu nedenle Eminağoğlu'na dilekçesi ile ilgili olarak tesis edilecek bir işlem bulunmadığı bildirildi.

"Kendisinin bile davasına bakabilir"

Eminağaoğlu, söz konusu yazıyla ilgili olarak "Bu durumda bu dairede görevli bir Danıştay üyesi kendisinin, eşinin, aiesinin, babasının davasına bile bakabilir. İdari bir işlemdir denilerek hakimin reddinin söz konusu olmamasını söylemek yargı etiğine aykırıdır. Diyecek bir şey bulamıyorum" dedi.