SAMER'den "öteki" seçmen anketi: Geziciler, Kürtler, Aleviler, başörtülüler ve İstanbul-İzmir seçimleri

Bu pazar seçim olsa...

KEMAL GÖKTAŞ/ANKARA | 15 Ocak 2014 Çarşamba - 11:44

 

SAMER araştırma merkezi, 23 Kasım-7 Aralık tarihleri arasında İstanbul ve İzmir’de yerel seçimler, toplumsal sınıf, etnisite, Gezi olayları, ideoloji, din, muhafazakarlık, göç ile ilgili bir anket gerçekleştirdi.

SAMER Akademik Danışma Kurulu üyesi Yrd. Doç. Dr. Erdem Yörük’ün koordinatörlüğünde gerçekleştirilen anket için, İstanbul’dan 2574, İzmir’den 1370 olmak üzere, toplamda 3944 kişi ile görüşüldü. Araştırma için rastgele seçilen görüşmecilerden oluşan bir örneklem oluşturularak görüşmecilerin tamamı ile evlerinde yüz yüze mülakatlar gerçekleştirildi. Merkezi Diyarbakır'da bulunan SAMER'in anketinden çıkan çarpıcı sonuçlar şöyle oldu:

- İSTANBUL - İZMİR'DE OY ORANLARI

* 17 Aralık yolsuzluk operasyonundan önce yapılan ankette "Bugün bir genel seçim olsa kime oy verirsiniz? sorusunun yanıtı şöyle oldu:


İstanbul: AKP yüzde 53.03, CHP 31.4, MHP 6,84, BDP-HDP 6.17

İzmir: CHP 43.8, AKP 36.8, MHP 11,2, BDP-HDP 4.66

PARTİSİNDEN EN AZ MEMNUN SEÇMEN CHP'DE

* Oy verdikleri partiden en çok memnun olan seçmen BDP/HDP seçmeni (yüzde 79), sonra sırasıyla AKP (yüzde 72) ve MHP (yüzde 61), en az memnun olan ise CHP (yüzde 57) seçmeni çıktı.

TOPBAŞ MI SARIGÜL MÜ?

Büyükşehir belediye başkanlığı oy tercihleri ise şöyle şekillendi:

AKP (Kadir Topbaş): 49.6

CHP (Mustafa Sarıgül) 36.72

HDP (S. Süreyya Önder) 7.37

Zorunlu göçle gelenler:

İstanbul nüfusunun yüzde 1.52’si zorunlu göçe maruz kalanlar oluşturuyor. Bu da yaklaşık 210 bin kişiye tekabül ediyor.

* Zorunlu göçle gelen Kürtlerin yüzde 70’i S. Önder'e, yüzde 26’sı Topbaş’a, yüzde 4.3’ü Sarıgül’e oy vereceğini söyledi.

* İzmir nüfusunun yüzde 1.61’si zorunlu göçe maruz kalmış. Bunların insanların yüzde 87’si HDP’ye, yüzde 13’sı AKP’ye oy vereceğini belirtiyor.

Sosyal Yardımlar

İstanbul nüfusunun yüzde 6.88’i sosyal yardım alıyor. Yardım alanların yüzde 26’sı Kürt.

Yardım alanlar arasında oy dağılımı Topbaş % 61, Sarıgül % 25, Önder % 9.21

- Etnisite:

* İstanbul nüfusunun yüzde 16.98’i, İzmir nüfusunun yüzde 11.39’u Kürt.

- Aleviler kime oy veriyor?

İstanbul'un yüzde 5.34’ü, İzmir'in yüzde 7.34’ü Alevi olduğunu söylüyor.

* İstanbul’da Alevilerin oy tercihleri

Topbaş yüzde 8.13

Sarıgül yüzde 73.2

Önder yüzde 16.2

* Bugün genel seçim olsa Alevilerin oy verme tercihleri:

AKP yüzde 12.15

CHP yüzde 71.27

BDP-HDP yüzde 11.05

- Başörtüsü

* İstanbul’da kadınların yüzde 51.6’si, İzmir’de yüzde 43.9’u başını örtüyor,

* Başörtülü kadınların yüzde 55’i AKP’ye, yüzde 7.2’si CHP’ye, yüzde 3.1’i MHP’ye, yüzde 2.77’si BDP’ye oy vereceğini söylüyor. Toplam yüzde 30.84’u kararsız, oy vermeyecek veya cevap vermemiş.

* Başörtülü olmayan kadınların yüzde 15.08’i AKP’ye, yüzde 43.42’si CHP’ye, yüzde 2.78’i MHP’ye, yüzde 2.99’u BDP’ye oy vereceğini söylüyor. Toplam yüzde 33.58’i kararsız, oy vermeyecek veya cevap vermemiş.

- Ana dilde eğitime destek yüzde 54

* Nüfusun yüzde 54’ü anadilde eğitimi desteklerken, yüzde 29’u anadilde eğitime karşı. Yüzde 17’si ne destekliyor ne de karşı.

* AKP seçmeninin yüzde 56’si desteklerken, yüzde 20.35’i karşı. Yüzde 15.52’si ne destekliyor ne de karşı.

* CHP seçmeninin yüzde 41.3’u desteklerken, yüzde 37.6’si karşı. Yüzde 14.9’u ne destekliyor ne de karşı.

* BDP/HDP seçmeninin yüzde 90.58’i desteklerken, yüzde 5.07’si anadilde eğitime karşı.

* MHP seçmeninin yüzde 33.92’i desteklerken, yüzde 47.13’u karşı, yüzde 13.66’si ne destekliyor ne de karşı.

- Dindarlık

* En dindar seçmen kitlesi AKP’de. AKP seçmeninin yüzde 37.66’sı kendisini maksimum derecede dindar olarak görüyor. Daha sonra MHP seçmeni geliyor. CHP ve BDP seçmenleri dindarlık açısından birbirlerine benziyor. En az dindar olan seçmen HDP’nin.

Laiklik-İslam

Türkiye gündeminde sıkça yer bulan laiklik-İslamcılık kutuplaşmasının toplumsam bir resmini çizmek için katılımcılara şu soru soruldu: ‘Bir çok uzman Türkiye’de “İslamcı” ve “Laikler” arasındaki bir kutuplaşmadan bahsediyor. Bunu (1 tamamen laik, 10 tamamen İslamcı ) 1 ile 10 arasında bir dereceye oturtursak siz kendinizi bu ayrımın neresine yerleştirirdiniz?’

Vatandaşların üçte biri kendilerini bir kutba yerleştirirken, dörtte biri kendilerini ortada gördü. Kendisini laik yarıda görenler çoğunlukta oldu. AKP seçmeni İslam tarafına, CHP ve BDP/HDP seçmeni laik tarafa yöneldi, MHP seçmeni ortada kaldı.

Genel olarak, aylık ortalama gelir ile dindarlık, İslamcılık ve sağcılık arasında negatif bir ilişki gözlemlendi. Yani düşük gelirliler, daha dindar, daha İslamcı ve daha sağcı olma eğiliminde olduğu ortaya çıktı.

- Zaman Gazetesi

Ankette "Zaman gazetesi okumak Gülen Cemaati ile ilişkilenmek anlamına geldiği düşünülebilir" düşüncesi ile ilginç veriler yer aldı:

* İstanbul nüfusunun yüzde 11.89’u Zaman gazetesi okuyor. (Yüzde 8.59’unun en çok okuduğu, 2.53’unun en çok okuduğu 2. gazete ve 0.79’unun en çok okuduğu 3. gazete Zaman.)

* İzmir nüfusunun yüzde 7.74’u Zaman gazetesi okuyor. (Yüzde 5.99’unun en çok okuduğu, 1.39’unun en çok okuduğu 2. gazete, 0.36’sının en çok okuduğu 3. gazete Zaman.)

GEZİ OLAYLARI

* İstanbul ve İzmir'de halkın yüzde 41.4'ünün Gezi eylemlerini desteklediği, yüzde 43.4'ün karşı çıktığı ve yüzde 15.2'nin (tarafsız) kaldığı anlaşıldı.

* Gezi olaylarına toplumun hemen her kesiminden katılım olduğu ve bu yönüyle toplumdaki ağırlıkları oranında Gezi'de temsil edildikleri ortaya çıktı.

* Ancak Gezi eylemlerine desteğin burjuva ve orta sınıflar arasında, işçilere göre daha yoğun olduğu görüldü.

* Önder’e oy verecek Kürtler Gezi olaylarını desteklerken, Topbaş’a oy verecek Kürtler arasında Gezi olaylarına karşı olma eğilimi çok daha yüksek çıktı.

Gezi Olaylarına Katılanların Analizi

- İstanbul’da 18 yaş üzeri nüfusun yüzde 16.28’i (toplam nüfus içinde 1,53 milyon kişi) olduğu hesaplandı.

- İzmir’de 18 yaş üzeri nüfusun yüzde 17.96’sı (500 bin kişi) katıldığı belirtildi.

Gezi’ye katılan nüfusun sınıfsal dağılımı:

* Gezi eylemlerine katılan nüfusun sınıfsal dağılımı, genel nüfusun sınıfsal dağılımından çok farklı çıkmadı. Genel olarak Gezi eylemcileri arasında orta sınıf ve burjuva varlığı, genel nüfustan bir miktar daha yüksek çıktı. İşçi sınıfı varlığı genel nüfus ile aynı çıktı.

* İleri regresyon analizleri sonucunda, Gezi eylemlerine en çok katılanların "kadınlar, Aleviler, son 5 yılda ülkenin ekonomik durumu daha kötüye gitti diyenler, gençler, solcular, daha az dindarlar" olduğu ortaya çıktı.

* İstanbul’da yaşayan Kürtlerin yüzde 15.35’i Gezi eylemlerine katıldı. Gezi eylemlerine katılan Kürtler daha çok orta sınıf ve ideolojik olarak kendilerini solda gören insanlar.