4. Yargı Paketi: Polis devletinde özgürlük yine polise havale

Kemal GÖKTAŞ
TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen 4. Yargı Paketi'nde son dakikada yapılan değişikliklerin hangi davaları nasıl etkileyeciği konusunda tartışma başladı.
Paketle, insan hakları örgütlerinin eleştilerinin hedefinde olan Türk Ceza Kanunu'nun "örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına faaliyet gösterme" suçunda değişiklikler yapıldı. 3. Yargı Paketi ile alt sınırı 7.5 yıldan 3 yıl 9 aya indirilen bu madde 15 yıla kadar hapis cezası öngörüyor. Bu madde, gösterilere, mitinglere katılan, bildiri okuyan, düşünce açıklamaları yapanların propaganda suçuna ek olarak "terör örgütü" üyesi gibi cezalandırılmalarına neden oluyordu.

Bu suçtan ötürü tutuklanan veya hakkında ceza davası açılanların başında KCK'lılar ile öğrenciler geliyordu.
Dün pakete eklenen düzenleme ile örgütün bildiri ve açıklamalarını basıp yayanlar, örgüt propagandası yapanlar, örgütün çağrı veya talimatları üzerine düzenlenenler de dahil olmak üzere gösterilere katılanlara artık "örgütü üyeliği" suçundan ekstra ceza verilmeyecek. Propoganda suçunda yapılan değişikliklerle de "şiddeti teşvik etmeyen veya meşru göstermeyen" düşünce açıklamaları da suç olmaktan çıkarıldığı için önemli sayıda dosya değişiklikten etkilenecek. Değişiklik en çok öğrenci davalarını etkileyecek. Geçen yıl Temmuz ayı itibariyle cezaevinde terör örgütü üyeliği suçlamasıyla bulunan 609'u tutuklu, 178'i hükümlü 787 öğrenci bulunuyordu. Bunların önemli bölümü ise örgüt adına faaliyette bulunma suçundan yatıyor.

POLİS MÜDAHALE EDERSE "TERÖR", ETMEZSE "DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ"

Ancak pakete göre, bildiri dağıtma, propaganda yapma ve gösterilere katılma dışındaki eylemlere, şiddet içermese bile örgüt adına faaliyet suçundan ekstra ceza verilmeye devam edilecek. Önergenin gerekçesinde, gösterilerde patlayıcı madde bulundurma (molotof, havai fişek gibi), mala zarar verme, kasten yaralama, görevi yaptırmamak için direnme, genel güvenliği kasten tehlikeye sokma gibi cebir ve şiddet içeren eylemleri işleyenlere ise yine örgüt adına faaliyet suçundan ceza verileceği belirtildi. Özellikle "görevi yaptırmamak için direnme" unsurunun konulması, polisin müdahele ettiği gösterilerin "terör" kapsamanı alınmasına neden olabilecek.

MAHKEMELER ÖZGÜRLÜK KAPISINI AÇABİLİR

Değişikliğin KCK ve diğer örgüt davalarını etkileyip etkilemeyeceği ise büyük ölçüde mahkemelerin takdirine bırakılmış durumda. Özellikle KCK davalarında şiddete karışmamış sanıklara mitinglere, basın açıklamalarına katıldıkları, sendikal faaliyette bulundukları vb gerekçeyle TCK'nın "örgüt üyeliği" suçunu düzenleyen 314. maddesinden dava açıldı. Ancak mahkemelerin sanıkların işlediği suçu örgüt üyeliği kapsamında görmeyerek "örgüt adına faaliyet" olarak değerlendirmesi ihtimali her zaman için söz konusu. Mahkemelerin böyle bir yorum yapması halinde KCK davalarında toplu tahliyeler de gündeme gelecek.

KUTU

PAKETTEN YARARLANANLAR

BDP'Lİ VEKİLLER: Aralarında BDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ve Gültan Kışanak'ın da olduğu BDP'li milletvekillerinin neredeyse tamamı hakkında "örgüt propagandası yaparak örgüt adına faaliyette bulundukları" iddiasıyla düzenlenmiş yüzlerce fezleke bulunuyor. Paketle, Demirtaş, Ayla Akat, Adil Kurt, Ahmet Türk, Altan Tan, Aysel Tuğluk, Bengi Yıldız, Emine Ayna, Gültan Kışanak, Hüsamettin Zenderlioğlu, Halil Aksoy, Hasip Kaplan, İbrahim Binici, İdris Baluken, Levent Tüzel, Nazmi Gür,  Nursel Aydoğan, Özdal Üçer, Pervin Buldan, Sabahat Tuncel, Leyla Zana hakkındaki suçlamaların büyük ölçüde düşmesi bekleniyor.

AYSEL TUĞLUK: DTK Eşbaşkanı ve bağımsız milletvekili Aysel Tuğluk, "örgüt adına suç işlemek ve propaganda" yapmak suçundan 14 yıl 7 ay hapis cezası almıştı. Tuğluk hakkındaki bu kararın düşmesi bekleniyor.

LEYLA ZANA: Diyarbakır Bağımsız Milletvekili Leyla Zana'ya "örgüt adına suç işlemek" ve "propaganda" iddiasıyla verilen 10 yıl hapis cezası da yeni yasadaki kriterler doğrultusunda yeniden incelenecek.

BDP İL BAŞKANI: BDP Diyarbakır İl Eşbaşkanı Zübeyde Zümrüt hakkında propaganda ve faaliyet suçundan verilen 4 yıl 8 ay hapis cezasının yeniden görülmesi gündemde.

AVUKATLAR: EMEP Adana İl Başkanı Avukat Sevil Aracı ile İHD Genel Merkez Yöneticisi Avukat Tugay Bek hakkında katıldıkları basın açıklaması nedeniyle örgüt adına suç işlemek iddiasıyla verilen 3 yıl hapsin düşmesi bekleniyor.

SEVİL SEVİMLİ: Erasmus programı kapsamında Fransa'dan Anadolu Üniversitesi’ne gelen öğrenci Sevil Sevimli, 1 Mayıs gösterisine ve Grup Yorum konserine katıldığı için ‘örgüt adına faaliyet" suçundan 5 yıl ceza almıştı. Paketle Sevimli hakkındaki davada beraat kararı verilmesi bekleniyor.

PANKART AÇANLAR: "Füze kalkanı değil, demokratik lise istiyoruz" pankartı astıkları için örgüt adına faaliyet suçundan ceza alan öğretmen Meral Dönmez ile öğrenci Gülşah Işıklı hakkındaki dava da paket kapsamına girecek.
BDP eylemlerine ve 1 Mayıs'a katıldığı, slogan attığı, marş ve şarkılarla tempo tuttuğu, birkaç fotoğrafta ağzı açık şekilde görüldüğü için 14 yıl 7 ay verilen Dicle Üniversitesi öğrencisi Rıdvan Çelik'in davası da kapsama girecek.


PAKETTEN YARARLANAMAYACAKLAR

HANEFİ AVCI: Avcı Devrimci Karargah ve Ergenekon örgütleri adına faaliyet suçundan değil, yardım iddiasıyla yargılandığı için paketten yararlanamayacak.

AZİZ YILDIRIM: Şike davasında sanıklar örgüt kuruculuğu ve üyeliğinden ceza aldıkları için yasadan yararlanamayacak.

CÜPPELİ AHMET HOCA: Karagümrük çetesi adına faaliyette bulunma suçundan yargılanan Cüppeli Ahmet Hoca'nın faaliyetleri propaganda veya gösteri olmadığı için paketten etkilenmeyecek.

TAŞ ATAN ÇOCUKLAR: Terörle Mücadele Kanunu kapsamından çıkarılmakla birlikte gösterilerde taş atan çocukların davaları ise "şiddet" unsurunun varlığı nedeniyle paket kapsamına girmiyor.

POŞU DAVASI: Katıldığı gösteride molotof attığı gerekçesiyle 11 yıl 3 ay hapis verilen Galatasaray Üniversitesi öğrencisi Cihan Kırmızıgül de "patlayıcı madde" nedeniyle kapsama girmeyecek.

ODTÜ'LÜ ÖĞRENCİLER: Başbakan Erdoğan’ın ODTÜ’de protesto edilmesine ilişkin başlatılan “terör” soruşturmasında "örgüt adına faaliyet" suçundan soruşturulan öğrenciler, yine bu gösterilerde polisle çatıştıkları için düzenlemeden yararlanamayacak.

REDHACK DAVASI: Redhack (Kızıl Hackerlar) grubu adına faaliyet göstermekle suçlanan 10 kişi hakkında bilişin yoluyla faaliyet söz konusu olduğu için düzenlemeden yararlanmaları mümkün görünmüyor.

ROBOSKİ PROTESTOSU: Uludere'de 34 kişinin uçak bombardımanı ile öldürülmesini protesto için Dicle Üniversitesi'nde boykot yapan 35 öğrenci de "örgüt adına eğitimi engelledikleri" gerekçesiyle paket kapsamına girmeyecek